✅ Czytanie jest piękną sztuką i mawia się, że kto czyta, ten żyje podwójnie.
Miłość do literatury jest miłością wierną, piękną, ale i trudną - ciężko jest się oderwać od świetnej książki w momencie, gdy gonią nas terminy, a obowiązki się nawarstwiają.
✅ Zanim jednak człowiek stanie się książkowym molem, najpierw jest dzieckiem: nieświadomym, ile cudów kryje w sobie literatura i nie posiadającym umiejętności czytania. Jak więc podejść do tego tematu, jak nauczyć dziecko czytać❓ Co robić, by go nie zniechęcić ❓
📚 Okazuje się, że to wcale nie jest takie proste ❗️
Nie jest także proste wybranie odpowiedniej literatury, na szczęście naszm artykułem pomożemy Wam wybrać.
Kiedy zacząć naukę czytania ❓
✅ Teoretycznie nie istnieje żadne ściśle określone kryterium wiekowe, w którym dziecko winno posiąść umiejętność czytania.
Teoretycznie, bo praktycznie naukę czytania rozpoczynamy około 6-7 roku życia, a do ukończenia 8 lat dziecko powinno umieć w miarę płynnie czytać.
☝️ Pamiętajmy jednak, że każde dziecko jest inne i jedno przyswoi tę umiejętność wcześniej od równieśników, a inne bardziej opornie będzie się zaprzyjaźniało z elementarzem.
Jak zacząć naukę czytania ❓
👩👧👧 To jest odwieczny dylemat zarówno rodziców, jak i... nauczycieli! Część rodziców uważa, że naukę czytania powinno się zostawić w spokoju, bo zajmie się tym wykwalifikowana kadra pedagogiczna, natomiast nauczyciele uważają, że początek nauki czytania winien mieć swoje miejsce już w domu.
Prawda jak zwykle leży po środku ❗️
📒 To, że dziecko zna litery i widząc ciąg głosek potrafi wskazać literę "A", "L" itd. nie oznacza, że jest ono gotowe na naukę czytania. To, że syn Twojej koleżanki już umie czytać, a jest w wieku Twojego dziecka również nie oznacza, że Twoje dziecko także już powinno płynnie czytać.
To nie są wyścigi. Zacznijcie od zabawy ❗️
📒 Zakładając, że Twoje dziecko zna już litery, bo poznało je w przedszkolu (nauka liter znajduje się w podstawie programowej zerówki), zaproponuj mu naukę przez zabawę.
To najlepsza metoda, sprawdza się od wieków, a swój początek miała już w epoce Oświecenia ❗️ Tak samo jak od wieków powszechne jest dzielenie się, ale tak samo jak czytania warto jest tego uczyć.
Nauka czytania jest wieloetapowa:
Sylabizowanie
➡️ Sylaba jest najmniejszą samodzielną jednostką fonetyczną. Sylaby możemy podzielić na otwarte (zakończone samogłoską) i zamknięte (zakończone spółgłoską). I to tyle z teorii, do nauki sylabizowania większa wiedza nie jest potrzebna.
Dziecko musi jedynie odróżniać spółgłoski od samogłosek.
⭐ Dzielenie wyrazów na sylaby to świetny wstęp do nauki czytania, a przy tym super zabawa. Możesz rzucać dowolne słowo, a dziecka zadaniem będzie przesylabowanie wyrazu klaszcząc.
Każda z sylab jest osobnym klaśnięciem, np.: OKULARY sylabizujemy następująco: O-KU-LA-RY, wychodzą 4 klaśnięcia. Dzięki klaskaniu dziecko słuchowo oswaja się z sylabami i łatwiej przychodzi mu rozbiór wyrazu. ✅
⭐ Kolejną zabawą związaną z sylabizowaniem jest "sylabowa piłka" - ja osobiście pamiętam tę zabawę jeszcze z pierwszej klasy szkoły podstawowej i bardzo ją lubiłam. Polega ona na tym, że trzymając w dłoniach piłkę wypowiadasz pierwszą sylabę dowolnego słowa, następnie rzucasz piłkę dziecku.
✅ Dziecko chwytając w dłonie piłkę dokańcza słowo, np. Ty mówisz RO, a ono łapiąc piłkę dopowiada WER. Tym sposobem wspólnie dokonaliście rozbioru słowa "rower" na sylaby. Dzieciaki chętnie angażują się w tę zabawę.
⭐ Gdy Twoja pociecha potrafi już sprawnie sylabizować, czas rozejrzeć się za elementarzem. Od dawien dawna w użyciu jest elementarz autorstwa profesora Mariana Falskiego i pomimo upływu lat, jest on jak najbardziej aktualny.
✅ Innymi słowy: dzieło ponadczasowe, które wychowało i ukształtowało wielu miłośników czytania. Oczywiście w każdej księgarni znajdziesz też inne elementarze, które również zostały napisane przez wybitnych pedagogów i polonistów.
Wybór jest ogromny, na pewno znajdziesz coś odpowiedniego dla swojego dziecka.
Głoskowanie
➡️ Nie mylić z literowaniem, bo to nie jest to samo ❗️ Przykładowo, w wyrazie KOCHASZ mamy aż 7 liter, a tylko 5 głosek (bo dwuznak jest jedną głoską). Nie każ dziecku literować, bo tylko namieszasz mu w głowie ❗️
✅ Wówczas wyraz KOCHASZ przeczyta ono jako k-o-cy-hy-a-sy-zy. Rozbierajcie wspólnie słowa na głoski, możecie sobie dzielić każdy z wyrazów za pomocą kolorów podkreślając każdą z głosek innym kolorem, dzięki czemu maluch wzrokowo zapamięta podział wyrazu.
Składanie głosek i sylab w cały wyraz
➡️ Jak już przebrniecie przez etap sylabizowania i głoskowania, zacznijcie łączyć głoski w całe słowa. U Falskiego jedną z pierwszych czytanek jest "Ala ma kota" i to idealny tekst na początek składania słów, gdyż zawiera same krótkie wyrazy.
☝️ Nie narzucaj dziecku od razu czytanek z dłuższymi wyrazami, bo nie będzie umiało poskładać ich w całość, a porażka tylko je zniechęci ❗️
Od wyrazu do zdania
➡️ Elementarze do nauki czytania skonstruowane są tak, że im dalej zabrniemy, tym trudniejsze teksty możemy znaleźć. Zaczynamy oczywiście od samego początku, czyli od kilku pierwszych czytanek.
W momencie, w którym Twój uczniak zaczyna sobie coraz lepiej radzić ze składaniem głosek w cały wyraz, przejdźcie o krok dalej, czyli do składania wyrazów w całe zdanie.
✅ Na początku nie uświadczysz zdań wielokrotnie złożonych, a jedynie zdania pojedyncze (czyli wspomniane już "Ala ma kota." i inne tego typu), które składają się z dwóch do maksymalnie pięciu słów. To wystarczająca ilość wyrazów na początek.
Chcąc zobrazować, jak to powinno wyglądać: dziecko najpierw głoskuje wyraz, następnie powtarza go w kupie, później głoskuje kolejny wyraz, dokłada go do poprzedniego i tak aż do końca zdania.
✅ Usłyszysz coś brzmiącego mniej-więcej tak: "A-ly-a ALA m-a MA ky-o-ty-a KOTA, ALA MA KOTA". I to końcowe złożenie wyrazów w całość zdania lub równoważnika jest kluczowe.
Z czasem dziecko zacznie czytać coraz dłuższe ciągi wyrazów. ⭐
Koniec z głoskowaniem
➡️ Uff... To już ostatni etap nauki czytania.
Widząc, że Twoja pociecha świetnie sobie radzi ze składaniem zdań w całość po uprzednim przegłoskowaniu każdego ze słów, zaprzestańcie rozbioru wyrazów na głoski.
Pamiętaj jednak aby nie wymagać od niego za szybko, nie narzucaj mu za wysokiego tempa. Był by to duży błąd wychowawczy, a jeśli zaciekawił cię temat takowych błędów, na blogu jest artykuł o tym ❗️
📚 Zachęć dziecko do tego, by od razu czytało całe wyrazy i zdania - oczywiście w dogodnym dla niego tempie. Z czasem dojdziecie do płynnego czytania pozbawionego zająknięć i pauz.
Czas na nagrodę ❗️
✅ Twoje dziecko właśnie nauczyło się czytać, a Ty jesteś z niego tak dumna, że najchętniej ogłosiłabyś to całemu światu. Doskonale rozumiem Twoją radość ❗️
Zabierz więc dziecko do księgarni, pokaż mu dział z literaturą dziecięcą i pozwól, by wybrało sobie książkę, którą przeczyta. Niech będzie wymarzona, pachnąca nowością, z piękną okładką i jeszcze piękniejszą treścią ❗️
✅ Następnie możesz opowiedzieć dziecku o tym, jak działa biblioteka, zaprowadzić je do najbliższej biblioteki i założyć mu kartę czytelniczą, by mogło wypożyczać książki i oddawać się pasji czytelniczej.
Wizyty w księgarni i bibliotece powtarzajcie jak najczęściej, bo „Czytanie książek to najpiękniejsza zabawa, jaką sobie ludzkość wymyśliła”. 🧮