👶 To, że każdy rodzic kocha swoje dziecko miłością bezwarunkową i chce dla niego wszystkiego, co najlepsze, to wszyscy doskonale wiemy. Niestety czasami jednak nie potrafimy zapanować nad sytuacją i popełniamy szereg błędów, które rzutują na późniejsze życie naszej pociechy.
Narodzinom dziecka nie towarzyszy ceremonia wręczenia instrukcji obsługi małego człowieka, rodzicielstwo jest dla nas czymś zupełnie nowym i normalnym jest to, że czegoś możemy nie wiedzieć.
👶 Najważniejsze jednak, by zrozumieć, czym jest ciąg przyczynowo-skutkowy w wychowaniu dziecka, jakie są typowe błędy wychowawcze, których należy unikać i jakie mogą być ich skutki.
O wszystkim Ci opowiem, zapraszam do artykułu ❗️ A mówiąc już o trudnych rzeczach - nauka czytania do tego się zalicza. Polecam więc także zapoznanie się z treścią artykułu, w którym skupiam się na tym zagadnieniu.
Czym jest błąd wychowawczy ❓
➡️ Definicji jest wiele, ale najprościej rzecz ujmując, jest to takie działanie rodzica/opiekuna prawnego/nauczyciela, które może spowodować wystąpienie szkodliwych dla dziecka lub jego otoczenia zachowań, postaw i emocji.
➡️ Błędy wychowawcze popełniane przez rodziców możemy zestawić na zasadzie kontrastu i podzielić je na ciepłe, które nie są postrzegane jako błędy (choć nimi są ❗️ ), a jako wyraz troski i miłości, czyli np. nadmierna idealizacja dziecka, wyręczanie go i brak konsekwencji, oraz zimne, czyli te bardziej czytelne, polegające na odrzuceniu potomka, agresji psychicznej i fizycznej, obojętności wobec dziecka i stawianiu mu zbyt wysokich wymagań.
Najczęstsze błędy wychowawcze popełniane przez rodziców i ich skutki
1. Nie okazywanie dziecku uczuć
👧 Jeszcze nie tak dawno na topie był tzw. zimny chów, który obecnie wyszedł z mody na poczet rodzicielstwa bliskości, jednak nadal możemy znaleźć wielu jego zwolenników i być może część z nas również została wychowana w tym nurcie.
Błąd ten polega na obojętności wobec dziecka. Rodzic wybierający zimny chów nie przytula swojego dziecka bo uważa, że je tym rozpieści, nie reaguje na jego płacz myśląc, że dziecko chce coś wymusić płaczem lub jest mazgajem, uważa dziecko za intruza w swoim świecie, więc wyznacza dziecku strefy, w których może ono funkcjonować i oddziela je od swojej strefy komfortu.
👧 Brzmi nieprawdopodobnie i... strasznie. Przecież ewolucja sama wykształciła w nas mechanizm opieki nad potomstwem, dlaczego więc próbujemy na siłę zmieniać swoje naturalne instynkty ❓
Zimny chów jest dla malucha tragiczny w skutkach. Dziecko wychowane w ten sposób, w przyszłości będzie odbierało świat jako miejsce zagrożenia, będzie nieufne i będzie miało większą skłonność do depresji, a niżeli dziecko nie doświadczające chłodu emocjonalnego ze strony rodziców.
2. Brak konsekwencji
🔥 Dzieci często testują naszą cierpliwość i próbują naginać granice, a my jako dorośli musimy strzec zasad swoich i domu, w którym te dzieci wychowujemy. Paradoksalnie, konsekwentne przestrzeganie zasad zwiększa u dziecka poczucie bezpieczeństwa i kontroli nad sytuacją.
Jeśli jednak nasza pociecha zauważy, że jesteśmy w stanie iść na duże ustępstwa i w naszym działaniu brakuje konsekwencji, będzie to chętnie wykorzystywała. Musimy bezwzględnie egzekwować zasady postępowania.
➡️ Przykład: mówisz do dziecka, że jeśli nie posprząta zabawek w swoim pokoju, nie zabierzesz go na lody, więc w akcie manipulacji maluch wybucha płaczem. Drogi rodzicu ❗️ Jeśli się ugniesz, możesz być pewnym, że takie sytuacje będą się nagminnie powtarzać.
Skutkiem braku konsekwencji w wychowaniu dziecka jest taki, że w dorosłości nie będzie ono potrafiło brać odpowiedzialności za swoje czyny, bo od dziecka czuje się bezkarne i ponad wszelkimi zasadami. Nie bój się dziecku odmawiać, nie robisz mu tym krzywdy.
3. Stosowanie przemocy
👶 Być może i Ty jesteś w jedną z osób, która w dzieciństwie dostała "wychowawczego klapsa", więc odpowiedz sobie na pytanie, czy czegokolwiek Cię to nauczyło❓ Czy sprawiło, że jesteś teraz lepszym człowiekiem ❓
Jakiekolwiek kary cielesne nie są żadną metodą wychowawczą, a wyładowywaniem swojej frustracji i agresji na osobie słabszej. Przynoszą uczucie upokorzenia, lęku, krzywdy, a osiągnięte dzięki nim posłuszeństwo spowodowane jest nie szacunkiem, a strachem.
👶 Mówienie, że "mnie ojciec bił i wyrosłem na dobrego człowieka", to zaklinanie rzeczywistości. Żadne dziecko będące ofiarą przemocy (klaps to też przemoc, nie wspomnę już o maltretowaniu dzieci), nie czuło się w tamtym momencie kochane, szczęśliwe i bezpieczne.
Przemoc jest najgorszym błędem wychowawczym ❗️ To samo tyczy się przemocy słownej. Krzyk również wywołuje u dziecka strach i poczucie krzywdy.
👶 Zamiast stosować jakąkolwiek formę przemocy, usiądź i ochłoń, a następnie przystąp do rozmowy z dzieckiem. Pamiętaj, że czym skorupka za młodu nasiąknie... Dzieci biorą przykład z dorosłych, bijąc je lub robiąc awantury być może sprawisz, że w przyszłości Twoje wnuki również będą bite, albo może przyszła synowa stanie się ofiarą przemocy domowej ze strony Twojego syna.
Nieodzownym skutkiem, jaki obserwuje się u dorosłych będących niegdyś ofiarami przemocy ze strony swoich rodziców jest brak pewności siebie, życie w ciągłym napięciu, a wreszcie stany lękowe, depresja i skłonności samobójcze. Bite dzieci wyrastają na ludzi z problemami ❗️
4. Brak rozmowy i niepoświęcanie dziecku czasu
🧒 Większość z nas jest zapracowana, biegniemy z pracy do domu, w domu czekają na nas kolejne obowiązki, a czasami nawet i kolejna praca. W efekcie poświęcamy dziecku za mało czasu, nie rozmawiamy z nim i nie pytamy o jego problemy.
Skutek jest taki, że dziecko zamyka się w sobie, ma problem z okazywaniem emocji i nie potrafi nawiązać głębszych relacji. Pomimo przepracowania i natłoku obowiązków, znajdź czas dla swojego dziecka, usiądź z nim na dywanie, porozmawiaj przy herbacie, zabierz je na spacer - ono Cię potrzebuje.
🧒 Jako rodzic jesteś dla niego najbliższą osobą, ufa Ci bezgranicznie i potrzebuje Twojej uwagi.
Nie staraj się wynagrodzić mu braku czasu i rozmowy nową zabawką, wypasionym komputerem i pieniędzmi, które będzie mogło wydać na swoje zachcianki, ono woli Ciebie i Twój czas. Przekupując je w ten sposób, tylko się od siebie oddalicie.
Dobrym pomysłem, żeby zwiększyć ilość wspólnego czasu to wspólne czytanie książek, o czym jest osobny artykuł.
5. Chowanie dziecka pod kloszem
👧 Dziecko jest dzieckiem, poznaje świat i się go uczy, a Ty widząc wszędzie czarne scenariusze i opłakane skutki jedynie zabierasz mu przyjemność eksplorowania otoczenia.
"Nie wchodź na drzewo, bo spadniesz ❗️ ", "Nie biegaj, bo się przewrócisz ❗️ " - a czy Ty nigdy się nie przewróciłaś ❓
👧 Pozwól dziecku być małym odkrywcą. Takim działaniem odbierasz mu pewność siebie i motywację, a ono w dorosłości będzie miało problemy z podejmowaniem samodzielnych decyzji.
Nie hamuj jego naturalnej radości z życia, nie zabieraj mu dziecięcej ciekawości świata.
6. Wyręczanie dziecka
🔥 Ubierasz dziecku kurtkę, bo ono samo robi to zbyt długo, wiążesz mu buty, bo ono się myli i zakłada lewy but na prawą nogę, układasz jego zabawki, bo robisz to szybciej i lepiej. W efekcie kształtujesz w dziecku bezradność i zabierasz mu możliwość decydowania o sobie.
Uwierz mi, świat się nie zawali, jeśli maluch będzie się ubierał 3 minuty dłużej lub źle zawiąże buty.
🔥 Pozwól mu na samodzielność ❗️ Nie wyręczaj dziecka we wszystkim, a pokaż mu, jakie są jego obowiązki. Nie rób za niego wszystkiego. Małe dziecko może samo sprzątać zabawki i wynosić swoje brudne ciuchy do kosza na pranie, przedszkolak może pomóc Ci sprzątać mieszkanie, a nastolatkowi nie spadnie korona z głowy, jeśli wyniesie śmieci i odśnieży podwórko.
Nie wyręczaj swoich dzieci ze wszystkiego, bo gdy dorosną nie będziesz mogła iść za nie do pracy.
7. Grożenie dziecku
🧒 "Jak będziesz płakał, to przyjdzie pan i Cię zabierze ❗️ ", "Jak będziesz niegrzeczny, to Cię tu zostawię ❗️ " - Ty pewnie też choć raz słyszałaś któreś z tych zdań.
I nie, żaden mityczny "pan" nie przyjdzie, a Ty nie zostawisz dziecka w sklepie czy w autobusie.
🧒 Okłamujesz dziecko i mu grozisz, więc niszczysz jego poczucie bezpieczeństwa. Porozmawiaj z nim, powiedz mu, co Ci się nie podoba w jego zachowaniu i jakie będą konsekwencje, jeśli się nie uspokoi. Musisz być konsekwentna.
8. Umniejszanie dziecku i porównywanie go z innymi
👶 Twoje dziecko nie musi być najlepsze we wszystkim i nie zmuszaj go do tego, by realizowało Twoje ambicje. Doceń to, że dostało czwórkę z matematyki, zamiast zaznaczyć, że jego kolega dostał piątkę.
Nie porównuj go z rodzeństwem - bo brat jest grzeczniejszy, a siostra lepiej pływa.
👶 Pochwal je i doceń trud, jaki włożyło w wykonanie danej czynności.
Umniejszając mu, tak naprawdę demotywujesz je i sprawiasz, że dziecko straci zapał do podejmowania jakichkolwiek działań bo będzie wiedziało, że i tak nigdy nie będzie dla Ciebie wystarczająco dobre i zdolne.
Czy błędy wychowawcze można naprawić ❓
➡️ Oczywiście, że można. Drogi rodzicu, przede wszystkim najpierw zauważ swoje błędy, później wybacz samemu sobie, a dopiero wtedy zacznij je naprawiać. Jeśli Twoim błędem było grożenie dziecku, przestań to robić, a zacznij dziecku tłumaczyć i go słuchać. Jeśli zbyt często wyręczałeś dziecko, naucz je teraz samodzielności i pozwól na podejmowanie działań.
Wszystko możecie na nowo odbudować, natomiast jeśli Twoim problemem jest przemoc fizyczna i agresja słowna, najprawdopodobniej potrzebujesz terapii i być może Twoje dziecko również będzie jej potrzebowało.
Musisz uszanować jego zdanie. Jest to trudne chociażby przy nauce dzielenia się, ale wiem, że Wszyscy dacie radę ❗️
✅ Naucz się przepraszać. Żałujesz, że właśnie wymierzyłeś policzek nastoletniej córce, bo odważyła się nie zgodzić z Tobą co do tego, czy powinna ubierać się w taki, a nie inny sposób ❓
Przeproś. Nie umniejszysz tym sobie, a dasz dziecku ważną lekcję: nauczysz je, że za błędy trzeba przepraszać i... płacić. Jest Ci źle z tym, że Twój czterolatek dostał od Ciebie klapsa, bo był niegrzeczny w sklepie ❓ Przeproś go, wytłumacz dlaczego nie powinien się tak zachowywać, przytul go i przyznaj się do błędu.
✅ Jeśli widzisz, że ciężko Ci jest nad sobą zapanować, udaj się do specjalisty - psycholog nie będzie Cię oceniał. Nie wstydź się, tylko spróbuj się przed nim otworzyć.
Od niego możesz się również dowiedzieć, jak naprawić błędy wychowawcze i jak ich w przyszłości unikać.
✅ Pamiętaj, że nadmiernie wysokie wymagania wobec samego siebie również niekorzystnie wpływają na relację z dzieckiem. Nikt nie jest idealny, nie ma rodziców na medal, a dążąc do wyimaginowanej perfekcji pokazujesz dziecku to, że ono również wszystko musi robić perfekcyjnie.
Jesteś człowiekiem, masz prawo popełniać błędy, ale masz też obowiązek wyciągać z nich naukę i je naprawiać. We wszystkim zachowaj umiar - również w stawianych sobie wymaganiach.
⭐ Bądź najlepszym rodzicem dla swojego dziecka i pamiętaj o tym, że Ty również jesteś ważnym elementem gry zwanej rodzicielstwem.